گفت‌وگو با حسین‌مدرسی‌فر، مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیره‌ای سپه
در صنعتی که تغییرات پیاپی و فشار رقابت نفس‌گیر است، کمتر مدیری را می‌توان یافت که سه دهه بدون وقفه سکان هدایت یک برند بزرگ را در دست داشته باشد. حسین مدرسی‌فر، مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیره‌ای سپه، با ۳۰ سال مدیریت مستمر، نقشی کلیدی در حفظ جایگاه این برند ۷۷ ساله ایفا کرده است. در این گفت‌وگو، نگاهی انداخته‌ایم به مسیر تحولات سپه در این سال‌ها، دیدگاه او به آینده صنعت خرده‌فروشی ایران و آنچه باعث تمایز و ماندگاری سپه در ذهن مشتریان شده است.
برای آغاز گفت‌وگو، لطفا خودتان را معرفی بفرمایید و مروری بر سوابق کاری‌تان، به‌ویژه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای سپه داشته باشید.
حسین مدرسی‌فر هستم، فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد و کارشناسی‌ارشد مدیریت بازرگانی از دانشگاه تهران، در دهه ۱۳۶۰ وارد فروشگاه زنجیره‌ای سپه و پس از خدمت در پست‌‌های مدیریتی شرکت، در سال ۱۳۷۴ به‌عنوان مدیرعامل منصوب شدم و تاکنون این توفیق را داشته‌ام که خدمتگزار شرکت تعاونی مصرفی باشم که بیش از ۶۵ هزار عضو دارد و خدمات عمومی ارائه می‌دهد.
بیش از ۳۰ سال است که مدیریت این مجموعه را برعهده دارید. چنین مدیریت مستمر و بلندمدتی در یک سازمان بزرگ، چه چالش‌ها، دستاورد‌ها و تجربه‌هایی را برایتان به همراه داشته است؟
یکی از دلایل ثبات مدیریتی در شرکت‌های تعاونی پذیرش هیات‌مدیره منتخب مجامع ادوار است که قطعا برخاسته از سابقه عملکرد در حوزه برنامه‌ریزی و اجرا و هدایت شرکت در مسیر دستیابی به اهداف مقرر است. ازآنجا‌که اینجانب در رده‌های مختلف مجموعه سپه به‌ویژه در حوزه منابع انسانی و سهامداران به‌عنوان شرکای اجتماعی تعاون و حوزه بازرگانی کار خود را شروع کردم، خوشبختانه اشراف کامل بر کارکرد بنگاه‌های اقتصادی یافتم که این عوامل به همراه تعامل فعال با ارکان شرکت و همچنین دستگاه‌های اجرایی و نظارتی و ایفای به‌موقع و دقیق وظایف قانونی شرکت از اهم دلایل ثبات در مدیریت سپه است.
طی این سه‌دهه، صنعت خرده‌فروشی در ایران دستخوش تغییرات فراوانی شده است. از منظر شما مهم‌ترین این تحولات چه بوده‌اند و سپه چگونه با آنها همراه شده است؟
تحول و تغییرات زیرساختی زیادی روی داده و در دگرگونی آن از شیوه‌های سنتی مغازه‌داری تا کسب تجربه در قالب فروشگاه‌های زنجیره‌ای که سپه از نخستین پایه‌گذاران آنها بوده، تحولات چشمگیری ایجاد شده و در اداره امور از «سنتی صِرف» به روش‌های نوین علمی از مرحله شناخت بازار و تجزیه‌وتحلیل سلایق مشتریان با ایجاد باشگاه مشتریان و همچنین تامین به‌موقع کالا و توجه به شرایط رقابتی بازار با درنظرگرفتن منافع مشتریان و سهامداران، تا امروز که مدل‌های دانش‌بنیان و شتاب‌دهنده‌ها (استارتاپ‌ها) و فروش اینترنتی و... بستر بیشتر فعالیت‌های شرکت‌ها شده است، ما نیز تلاش کرده‌ایم در همین مسیر گام برداریم.
درطول دوران مدیریت شما کدام تصمیم یا تحول را نقطه عطفی در مسیر توسعه برند سپه می‌دانید؟
رعایت دقیق حقوق مصرف‌کنندگان، به‌روزرسانی سخت‌افزار و نرم‌افزار فروشگاهی همزمان با پیشرفت تکنولوژی، تکیه بر اصل مشتری‌مداری و کسب رضایت اکثریت آنان، تقسیم به‌موقع سود سالیانه سهامداران (همواره بیشتر از سود‌های سپرده‌گذاری)، پایبندی به تعیین نرخ‌های عادلانه کالا با حفظ کیفیت و تنوع آن و تاکید بر احترام به مشتریان که موجب افزایش سرمایه اجتماعی این فروشگاه شده و توجه مسئولان کشور به فعالیت‌های این شرکت که بار‌ها با اهدای لوح و تندیس رعایت حقوق مصرف‌کنندگان سبب دلگرمی شده‌اند و همچنین چندین‌سال به‌عنوان تعاونی برتر کشور معرفی شده‌ایم، شرکت را به ادامه این مسیر مصمم‌تر کرده است.
آیا نگاه‌تان به مفهوم «مدیریت در صنعت خرده‌فروشی» طی این سال‌ها تغییر کرده است؟ اگر بله، این تغییر چگونه و تحت‌تاثیر چه عواملی رخ داده است؟
قطعا چنین بوده که رمز ماندگاری این شرکت علی‌رغم ورود خیل فروشگاه‌های زنجیره‌ای و اینترنتی، قبول تغییر در مدیریت این صنعت بوده و مزید بر علت نیز حضور دو دوره چهار‌ساله در عضویت هیات‌مدیره اتحادیه کشوری فروشگاه‌های زنجیره‌ای به‌دلیل پشتوانه مدیریتی سپه و این دیدگاه توسعه‌ای است.
فروشگاه‌های زنجیره‌ای سپه با سابقه‌ای بیش از ۷۷ سال، یکی از پیشگامان صنعت خرده‌فروشی کشور به شمار می‌روند. از نظر شما چه عواملی باعث شده‌اند این برند همچنان باثبات و مورداعتماد باقی بماند؟
مهم‌ترین آن عامل ثبات مدیریتی و به‌روز نگه‌داشتن نحوه اداره امور شرکت توسط کلیه عوامل ذی‌ربط از کارگران شریف و زحمتکش تا کارشناسان خبره و دیگر کارکنان و مدیران متعهد بوده و اهتمام جدی به امر مشتری‌مداری، استفاده از روش‌های انگیزشی برای افزایش بهره‌وری و فروش و رابطه منطقی و منصفانه با تامین‌کنندگان کالا و همچنین جلب‌اعتماد مسئولان کشور در واگذاری توزیع مقادیر قابل‌توجهی از اقلام سهمیه‌بندی و کالابرگی و تنظیم بازار از دوران دفاع مقدس تاکنون که همواره فروشگاه‌های سپه در این مورد پیشقدم بوده و نیازمندیهای مراجعان را فراهم کرده است، ازجمله دیگر عوامل پایداری این شرکت ایجاد زیرساخت‌های متناسب با نیاز‌های فروشگاه بوده که داشتن ناوگان حمل‌ونقل اختصاصی و ایجاد کارگاه بسته‌بندی و قطعه‌بندی مواد پروتئینی با داشتن مجوز‌های بهداشتی و اخذ چهار گواهینامه ایزو برای آن و داشتن کارگاه مستقل بسته‌بندی حبوبات و ساخت مجتمع انبار‌های نگهداری کالای موردنیاز فروشگاه‌هاست.
برخلاف بسیاری از برند‌های زنجیره‌ای که تمرکز خود را بر افزایش شعب گذاشته‌اند، سپه راه متفاوتی را پیش گرفته است. دلیل این رویکرد چیست؟ چرا گسترش کمّی را در اولویت قرار نداده‌اید؟
البته مخالف توسعه و گسترش شعب نیستم، ولی با توجه به ایجاد فروشگاه‌های مختلف که با اهداف و پشتوانه‌های متفاوت در جامعه ظهور کرده‌اند، توسعه فروشگاه‌های سپه که باید مبتنی‌بر اصول امکان‌سنجی - مدیریت بازار، ترکیب جمعیت و وجود فروشگاه‌های دیگر باشد با تاخیر صورت می‌گیرد که با توجه به این موضوع که شرکت با حداقل سود فعالیت می‌کند و فروشگاه‌های موجود شرکت که تعدادی از آنها بیش از ۵۰ سال قدمت دارند، مرتباً نیاز به بازسازی و تجهیز امکانات دارند که تامین هزینه‌های این مهم نیز باید مدیریت شود.
به‌نظر شما تفاوت‌های اصلی فروشگاه‌های زنجیره‌ای سپه با دیگر برند‌های فعال در این صنعت چیست؟ مزیت رقابتی یا نقاط‌قوت خاص سپه را چطور تعریف می‌کنید؟
عمده تفاوت مربوط می‌شود به اینکه این شرکت اولاً با تجمیع سرمایه‌های اندک کار خود را شروع کرده‌اند و درثانی با توجه به حضور بیش از هفت‌دهه فعالیت در عرصه فروشگاه‌های زنجیره‌ای و تجارب فراوان فروشگاه‌داری که سینه‌به‌سینه از مدیران قدیمی به مدیران بعدی منتقل شده و اعتماد‌سازی و رعایت اصول بنگاه‌داری که ضمن سودآوری با توزیع مستمر و عادلانه مایحتاج اساسی مردم با رعایت استانداردهای مقرر و نگاه بلندمدت به آینده و تعامل نهادینه با ارگان‌های مختلف و تعاونی بودن این شرکت که سهام آن به بیش از ۶۵ هزار عضو تعلق دارد.
درحال‌حاضر مجموعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای سپه چه تعداد پرسنل را در سراسر کشور در بر می‌گیرد و چه راهکار‌هایی برای حفظ، ارتقا و انگیزه‌بخشی به این سرمایه انسانی اتخاذ شده است؟
مهم‌ترین موضوع اینکه در فروشگاه‌های سپه پرسنل صاحبان سهام شرکت نیز هستند و این انگیزه مناسبی است که خود را صاحب شرکت بدانند. در مقاطع زمانی که عمده کالا‌های یارانه‌ای را توزیع می‌کنند، بنابر نیاز نزدیک به هزار نیرو را به کار می‌گیرند که با جمع‌شدن کالا‌های کوپنی این تعداد کاهش می‌یابد و یکی از اولویت‌های مهم مدیریت شرکت توجه به نیازمندیهای کارکنان خود و پرداخت به‌موقع و کامل حقوق و مزایای آنان و پاداش‌های دوره‌ای و فراهم‌آوردن امکانات اقامتی تفریحی و پرداخت وام و برقراری بیمه تکمیلی و تخصیص کمک‌هزینه دانشگاهی فرزندان کارکنان و تشویق فرزندان کارکنان که کارنامه قابل‌قبول می‌گیرند و ذخیره و پرداخت سنوات خدمت مناسب به آنان و... می‌شوند که خوشبختانه مورد استقبال و حمایت و سپاسگزاری آنها بوده است.
برخی شعب فروشگاه‌های سپه به نام موسسان اولیه یا چهره‌های تاثیرگذار برند نام‌گذاری شده‌اند. لطفا درباره فلسفه این اقدام و اهداف پشت آن توضیح دهید.
بجاست که یاد کنیم از موسسان این شرکت که پایه تشکیل آن را در اردیبهشت‌ماه ۱۳۲۸ و با نیت خیر بنا نهادند و چون خشت اولیه را درست گذاشتند با اینکه امروز هیچ‌کدام از آنان در قید حیات نیستند این شرکت هنوز به‌کار خود ادامه می‌دهد و احترام به پیشکسوتان و قدرشناسی از زحمات آنان را وظیفه خود می‌دانیم و با اینکه درطول عمر ۷۶ ساله این شرکت فقط پنج مدیرعامل مسئولیت آن را به عهده داشته‌اند نام‌گذاری شعبه و مجتمع انبار‌های خریداری و احداث شده در جاده مخصوص کرج را که گوشه‌ای از خدمات مرحوم علی‌اکبر شریف یکی از مدیران عامل موفق شرکت بوده، کار کوچکی برای قدردانی و زنده نگه‌داشتن نام وی در شرکت بوده است.
با توجه به تغییرات سریع در فناوری، اقتصاد و سبک زندگی مردم، آینده صنعت خرده‌فروشی را در ایران چگونه می‌بینید؟
رشد شتابنده تغییرات و توسعه کسب‌وکارهای اینترنتی و هوشمند‌سازی فعالیت‌های تهیه و توزیع، صنعت خرده‌فروشی را نیز دچار تحول کرده، از طرفی وجود اصناف سنتی و واحد‌های کوچک فروشگاهی که علی‌رغم توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای همچنان در صحنه حضور دارند، در صورت ایجاد ثبات اقتصادی در کشور و تاثیر آن در قدرت خرید عامه مردم می‌توان امیدوار بود که واحد‌های کوچک صنفی با ادغام در یکدیگر توان ادامه حیات داشته باشند یا با قبول فرانچایز در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بتوانند در این بازار بمانند، به هر حال شرکت‌ها و افرادی می‌توانند در این صنعت ادامه فعالیت بدهند که آینده را درک و همپای تحولات و تغییر نیاز‌های مشتریان خود را به‌روزرسانی کنند.
و در نهایت، چشم‌انداز فروشگاه‌های زنجیره‌ای سپه برای سال ۱۴۰۴ و سال‌های پیشرو چیست؟ چه برنامه‌ها، پروژه‌ها یا تحولات استراتژیکی را در دستور کار دارید؟
بخش عمده‌ای از این چشم‌انداز را در موارد قبلی توضیح دادم و اهم آن می‌تواند:
تکامل اصل اخلاق‌مداری و صداقت و ارتباط با مشتریان، ادامه ورود فناوری‌های نوین به شرکت، بهسازی و اهتمام به‌نظام آراستگی عوامل شرکت، افزایش بهره‌وری، تشویق مشتریان وفادار با توسعه باشگاه مشتریان که اکنون بیش از 100 هزار عضو فعال دارد و برگزاری حراج‌های واقعی فصلی و مناسبتی و سعی در ورود کالا‌های برند یک در فروشگاه‌ها و در پایان با توجه به سابقه عضویت این شرکت در اتحادیه بین‌المللی تعاون (ICA) و نام‌گذاری سال ۲۰۲۵ از سوی آن اتحادیه با شعار «با تعاونی‌ها دنیای بهتری بسازیم» با افزایش تعاملات با شرکت‌های موفق و استفاده از تجربیات مفید آنها می‌تواند موردتوجه باشد.
