کاشت طلا در دل سنگ
حس شگفت‌انگیزی که از سنگهای قیمتی ساطع می‌شود همیشه زبانزد خاص و عام بوده است تاجایی که از سال‌ها پیش به‌عنوان زیورآلات گران بها مورد استفاده قرار گرفت و امروزه تولیدات آن به‌عنوان یک هنر باستانی شناخته شد.
این سنگ‌ها که طی میلیون‌ها سال شکل گرفته‌اند، هنگامی که در دستان یک هنرمند قرار می‌گیرند و آماده نمایش و جلوه‌گری می‌شوند بی‌شک انرژی نهفته در خود را به انسان منتقل می‌کنند. در این شماره با ریتا نیک‌فرجام، طراح و تراشنده جواهر و عضو اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران به گفت‌وگو نشسته‌ایم که شرح آن در ادامه آمده است.
پیرامون جواهرات برند ریتا و ویژگی‌های آنها توضیحاتی ارائه فرمایید.
از سال 87 اولین گام‌های تولید را از کارگاه انفرادی و کوچک، ولی با فکر نو و خلاق برداشتم. عشق و علاقه به این هنر باستانی که متأسفانه به فراموشی سپرده شده است سبب شد تمام تلاش خود را برای زنده کردن و معرفی آن در سطح کشور و جهان به کار بندم و با این هدف درصدد آموزش این هنر ارزشمند و اصیل و انتقال تجربیات خود به علاقه‌مندان برآیم و بار دیگر نام ایران عزیز را همراه با یک هنر دیگر در جهان زنده کنم. یکی از شاخصه‌های بارز کار من پشتکار و تلاش مستمر است و همواره معتقدم کاری که انجام می‌دهم باید جزو کارهای خاص و متفاوت باشد و هنگامی که در نهایت صداقت، انرژی و عشق آن کار را انجام دهم چندین برابرِ آن انرژی دریافت خواهم کرد. پس بر آن شدم با انرژی سرشار و همراه با عشقی وافر آثاری درخور و شایسته خلق کنم. تراش ابتدایی سنگ را از کارگاه سنگ‌تراشی در ترکیه آغاز کردم. بعد از مدتی متوجه شدم ویژگی که در تمام این کارها وجود دارد این است که درخشش کافی ندارند. درخشش در این کارها یا بسیار کم بود یا بعد از مدتی کدر می‌شدند.
بعد از چندین ماه کار، تمرین و کسب تجربه بالاخره روشی را که بتوان به وسیله آن درخشندگی ماندگار به سنگ‌ها داد و زیبایی آن را ماندگارتر کرد پیدا و ارائه کردم.
سایر فعالیت‌های «گالری ریتا» مربوط به سال 89 است که در زمینه‌های گوناگون اکتشاف، فرآوری، ساخت، بهسازی، شناسایی و تجارت آن و ارائه خدمات فنی و تخصصی و... بوده و تلاش کرده است تمدن و فرهنگ ایرانی، عقاید و عادات و طرز تفکر ایرانیان را در قالب هنر به هموطنان دنیا معرفی کند.
در حال حاضر آموزشگاه و گالری ریتا با ۱3 سال سابقه در حال آموزش ساخت و تراش و تزئین انواع زیورآلات از سنگهای قیمتی و جواهرات به علاقه‌مندان همراه با ارائه گواهی معتبر به هنرجویان و همچنین ارائه شناسنامه بین‌المللی به خریداران عزیز است.
از دیدگاه شما در طراحی یک جواهر چه ویژگی‌هایی باید مدنظر قرار گیرند؟
در طراحی جواهرات شاخص‌های مهمی باید درنظر گرفته شوند. نوع دیدگاه، نوع سبک، نوع متریال کاربردی و... . اما نکته مهمی که در طراحی جواهرات باید در نظر گرفته شود انتقال حس و انرژی و تبدیل آن به یک اثر هنری است.
از نظر شما کشور ما برای دیده شدن بیشتر در عرصه طراحی طلا و جواهر نیازمند چه امکاناتی است؟ آیا می‌توان طراحان ایرانی را در ردیف برترین‌های این عرصه قرار داد؟
متاسفانه به دلیل تحریم‌هایی که برای کشور ایران در نظر گرفته شده، واردات این نوع سنگ‌ها بسیار سخت‌تر از قبل شده و در صورتی که وارداتی وجود داشته باشد هزینه‌های هنگفتی دارد. بنابراین انتظار می‌رود ارگان‌های دولتی و ارگان‌های مربوط به محصولات و صنایع دستی نظارتی بر واردات این سنگ‌ها داشته باشند و بودجه‌ای برای تسهیل فعالیت در این عرصه در نظر بگیرند. با توجه به اینکه اینجانب در اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی و همچنین شورای جهانی صنایع دستی و در بخش هیات‌مدیره اتحادیه طلا و جواهرات تهران سال‌ها تلاش کردم که تشکل‌های سنگهای قیمتی را برای واردات فعال کنم، خوشبختانه این تلاش به مراحل پایانی نزدیک شده تا بتوانیم با وارد کردن سنگ‌ها با ارز دولتی از نظر قیمتی فعالیت را برای گالری ریتا و هنرجویان آن تسهیل کنیم تا آثار بیشتری را وارد بازار داخلی و بین‌المللی کنند.
در پاسخ به بخش دوم سوال باید عرض کنم سنگهای قیمتی که سرشار از انرژی مثبت هستند از دیرباز مورد توجه بشر بوده‌اند. این سنگ‌ها که حاصل میلیون‌ها سال گذر زمان و تحمل انواع فشار و تغییرات اقلیمی هستند، هنگامی که در دستان یک هنرمند قرار می‌گیرند و آماده نمایش و جلوه‌گری می‌شوند، بی‌شک انرژی نهفته در خود را به انسان منتقل می‌کنند.
در اشعار و متون ادبی فارسی فراوان به جواهرات و سنگهای قیمتی و تأثیر آنها در زندگی اشاره شده که بیانگر آن است که این پدیده از قدیم مورد توجه مردم ایران بوده است.
امروزه تجارت سنگهای قیمتی در سطح جهانی گسترش زیادی داشته است به‌طوری که ارزش مبادلات سنگهای قیمتی به چند صد میلیارددلار در سال می‌رسد و با اینکه ایران از لحاظ منابع سنگهای قیمتی بسیار غنی است و چندین قطعه از سنگهای مهم و کاربردی در صنعت جواهرات مانند فیروزه، انواع عقیق و... مختص به ایران است و ایرانیان باستان بسیار در زمینه تراش سنگهای گرانبها تبحر داشته‌اند اما از آنجا که این هنر در کشور ما به‌صورت سنتی انجام شده و می‌شود، نتوانسته است سهم قابل توجهی از تجارت جهانی را به خود اختصاص دهد.
طی مدت زمانی که از فعالیت شما می‌گذرد سابقه همکاری با کدام سازمان‌ها و ارگان‌ها در کارنامه کاری‌تان به ثبت رسیده است؟
اینجانب عضو هیات‌مدیره اتحادیه طلا و جواهرات و سنگهای قیمتی تهران، مربی آموزشی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای تراش سنگهای قیمتی به‌صورت کاروینگ و عضو شورای صنایع دستی هستم که از این طریق در حال به سرانجام رساندن تشکل‌هایی در اتاق بازرگانی می‌باشم. همچنین با چندین سفارت در حال همکاری و فعالیت هستیم. به مدت سه سال با جشنواره مد ملی سی‌پال به‌عنوان داور در هیات داوران، مدیریت گالری جشنواره و به‌عنوان شورای سیاستگذاری و کمیسیون و برنامه‌ریزی فعالیت داشتم.
جا دارد ذکر کنم گالری ریتا دارای بخش آموزشی نیز هست و به علاقه‌مندان این رشته این نوید داده می‌شود که در صورت اتمام دوره در گالری ریتا و کسب گواهینامه، به دلیل تایید این گواهینامه از جانب سازمان میراث فرهنگی و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، مجوز فعالیت از سازمان میراث فرهنگی و گواهی صلاحیت از سازمان فنی و حرفه‌ای کشور را دریافت کنند.
متریال و مواد به‌کار برده شده توسط شما از چه جنسی هستند؟
ما سنگ‌ها را به‌صورت کاروینگ تراش می‌دهیم و می‌توانیم بنا به درخواست مخاطبان‌مان در داخل این سنگهای تراش‌خورده از فلز طلا استفاده کنیم.
باتوجه به سلایق مختلف در اقشار جامعه پرطرفدارترین سنگ‌ها کدام هستند؟ تجربه شما در برخورد با این تنوع سلیقه چطور رقم خورده است؟
از سنگهای مورد علاقه ایرانیان می‌توان به سنگ فیروزه نیشابور اشاره کرد که مختص ایران بوده و در دنیا زبانزد است. من به وضوح درخواست مخاطبان را در نمایشگاه بین‌المللی چین برای تهیه فیروزه نیشابور دیدم و از آنجا که بسیاری خواهان آن بودند متوجه شدم این سنگ چقدر در دنیا زبانزد است.
در کنار این سنگ، اقشار جامعه به سنگ یاقوت سرخ، یاقوت کبود و زمرد نیز علاقه نشان می‌دهند. این سنگ‌ها به دلیل رنگ جذاب‌شان بسیار مورد علاقه ایرانیان هستند.
سنگ لابرادوریت یکی دیگر از سنگ‌هایی است که به دلیل تلألو‌های رنگین‌کمانی آن بسیار خواهان دارد.
سنگ‌هایی چون اُپال و آندروزیت بیشتر در کشورهای دیگر خواهان دارند. سنگ آندروزیت به دلیل وجود روتایل‌هایی که طی میلیون‌ها سال ایجاد می‌شود برای افراد جذابیت زیادی را ایجاد کرده است که در اینجا یکی از آثارم که با سنگ آندروزیت تراشیده‌ام را در تصویر مشاهده می‌کنید.
این تجارب از حضورم در نمایشگاه‌های بین‌المللی و ملی در داخل و خارج از کشور است و البته لازم به ذکر است با توجه به تنوع بسیار زیاد سنگ‌ها و تنوع رنگی آنها، گالری و برند ریتا قابلیت این را دارد که تمام سنگ‌ها را با توجه به سلیقه افراد و مطابق با طرح دلخواه به آنها مشاوره و ارائه دهد.
آیا برند جواهرات ریتا در عرصه بین‌المللی هم درخشیده است؟ در این مسیر موفق به کسب چه افتخاراتی شده‌اید؟
بله؛ برند ریتا این هنر را با اهداف بین‌المللی نهادینه کرده و سعی داشته حرفه و هنر خود را در سطح جهانی ارائه دهد و خوشبختانه در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های ملی و بین‌المللی مقام‌ها و رتبه‌هایی کسب کرده که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنم:
-برگزاری نمایشگاه خصوصی در هتل sealight کوش‌آداسی در ترکیه؛
-نمایشگاه بین‌المللی چین؛
-نمایشگاه و سمپوزیوم مدیران برج میلاد ایران؛
-برگزاری نمایشگاه انفرادی در گالری گوهر و هنر؛
-نمایشگاه و جشنواره صلح و زیور در موزه آبگینه و سفالینه ایران؛
-نمایشگاه بزرگ‌ترین رویداد طراحان برتر لباس و زیورآلات در مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ نیاوران؛
-جشنواره ملی مد و لباس سی‌پال؛
-اولین رویداد مدو سامیت، رویداد سالانه کسب و کار مد ایران؛
-هشتمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر و دریافت نشان مهتاب؛
-نمایشگاه توانمندی‌های تراش سنگهای قیمتی و نیمه‌قیمتی در سازمان میراث فرهنگی صنایع.
تیم گالری ریتا افتخار این را دارد که در کنار تمام فعالیت‌های هنری و حرفه‌ای خود و کسب افتخارات، در زمینه فعالیت‌های انساندوستانه نیز فعال باشد که از جمله آنها می‌توان به برگزاری اجرای ارکستر به نفع سیل‌زدگان گلستان در سال 1397 اشاره کرد که با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شد و با حضور اساتید بنام و ارزنده در این مراسم همگی در کنار تیم گالری ریتا نشان دادیم که انسانیت بخش مهمی از فرهنگ و اصالت ایرانیان است.
پیشنهاد شما برای علاقه‌مندان ورود به عرصه طراحی جواهر چیست؟
پیشنهاد می‌کنم علاقه‌مندان به این عرصه شناخت خودشان را از دنیای سنگ‌ها بالا ببرند. این افراد می‌توانند به‌وسیله مطالعه کتب آموزشی، تاریخی و مقالات و منابع مربوط به دنیای جواهرات و سنگهای گرانبها و بازدید از موزه‌های مختلف بر اطلاعات خود بیفزایند و با ایده‌پردازی و خلاقیت خودشان در این زمینه پیشرفت کنند و مطمئن باشند اگر با عشق در این عرصه قدم بگذارند، انرژی مثبت و آرامش بی‌نظیری را دریافت خواهند کرد.
من و تیم گالری ریتا نیز این اطمینان را خواهیم داد که با راهنمایی‌های خود در کنار علاقه‌مندان هستیم و آماده انتقال تجربیات‌مان برای پیشرفت این عزیزان خواهیم بود.
