در سال‌های اخیر باتوجه‌به توسعه زیرساخت‌های صنعت فروشگاهی و افزایش نیاز این بازار به ابزارها و تکنولوژی‌ها روز دنیا برای مدیریت مکانیزه فروشگاه، انبار، لجستیک و فرآیندهای کنترل موجودی، فروش و... با هدف بهینه‌سازی فرآیندها، افزایش سرعت، کاهش خطا، افزایش رضایت مشتری؛ به سراغ شرکت «سیناپ» پیشرو در حوزه ارائه راهکارها و تامین محصولات به‌روز مبتنی بر تکنولوژی بارکد و RFID رفتیم و گفت‌وگویی با مجید مرادی، بنیان‌گذار و مدیرعامل این مجموعه داشتیم.
لطفا خودتان را معرفی کنید و در مورد سوابق فعالیت‌تان در این صنعت برای مخاطبان ماهنامه «تجارت طلایی» توضیح بدهید.
مجید مرادی، مدیرعامل و موسس شرکت سیناپ هستم. در سال1381 وارد حوزه IT و ICT شدم و با فروش دستگاه‌های IC PROGRAMMER و حضور و غیاب شروع به فعالیت کردم. پس از آن وارد حوزه سیستم‌های شناسایی خودکار و جمع‌آوری داده‌ها شدم و حدود 20سال است که به‌صورت تخصصی در این زمینه فعالیت می‌کنم.
طی این مدت به دلیل آنکه این حوزه را صرفا محدود به تامین تجهیزات نمی‌دیدم، در مجموعه‌های مختلف در جایگاه مدیر پروژه برای امکان‌سنجی و اجرای پروژه‌های مبتنی بر سیستم‌های بارکد و RFID فعالیت داشتم.
بخش دیگری از تجربیات من مربوط به نرم‌افزارهای منابع سازمانی یا ERP بوده که با ورود شرکت‌های نرم‌افزاری خارجی به‌خصوص از دهه۸۰ به بعد و استقرار این نرم‌افزارها در کسب‌وکارهای بزرگ در ایران شروع شد.
ارتباط تنگاتنگ این زیرساخت‌های نرم‌افزاری با راهکارهای مبتنی‌بر تکنولوژی بارکد و RFID اهمیت دانش در این زمینه را بیش‌ازپیش کرده بود. همچنین به‌واسطه فعالیت در یک شرکت PSP، تجاربی در حوزه سیستم‌های پرداخت الکترونیک نیز داشته‌ام.
در مجموع، این تجارب باعث شد تا اطلاعات تجربی و دانش مناسبی در ارائه راهکارهای مختلف به انواع کسب‌وکارها را کسب کنم، چراکه پیش‌نیاز اساسی برای ارائه راهکار به یک سازمان، داشتن تخصص، شناخت و علی‌الخصوص تجربه عملیاتی در آن زمینه است.
از ورودتان به حوزه سیستم‌های شناسایی خودکار و جمع‌آوری مکانیزه داده (AIDC) بگویید.
همان‌طور که اشاره کردم، 20سال پیش و حدود سال83 وارد حوزه سیستم‌های شناسایی خودکار و جمع‌آوری داده‌ها شدم و فعالیت در این زمینه همچنان برای من چالش‌برانگیز و جذاب است. در ابتدا این سیستم‌ها در کشور بسیار جدید بود و مجموعه‌های کمتری به آن پرداخته بودند.
از طرف دیگر، این حوزه، بازار هدف بسیار گسترده‌ای دارد. شرکت‌های صنعتی، تولیدی، بازرگانی، فروشگاهی و خدماتی تا ادارات، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و... به فراخور فعالیت‌شان به محصولات، راهکارها و خدمات مرتبط به این صنعت نیاز دارند.
این نکته که در این حوزه علاوه‌بر نرم‌افزار و سخت‌افزارهای تخصصی با سیستم‌ها و روش‌های بهینه سروکار داریم و بایستی از یک‌طرف فرآیندها را بشناسیم و از طرف دیگر با اتکا به دانش، تجربه و داشتن توانایی حل مسئله و از همه مهم‌تر با به‌کارگیری خلاقیت به ارائه موثرترین راهکارها بپردازیم، جذابیت‌های زیادی برای من داشته است.
اولین پروژه شاخص را در حوزه انبار صنعت خودروسازی در سال ۸۵-۸۴ انجام دادم و به‌عنوان مدیر پروژه، مسئولیت اجرای ردیابی انبار پژو SD 206 شرکت ایران‌خودرو را داشتم. در آن زمان، شرکت پژو فرانسه اجرای این سیستم را به‌عنوان یکی از پیش‌نیازهای خود مطرح کرده بود. این پروژه در زمان خود، به‌صورت متفاوت از سایر انبارها با استفاده از دستگاه‌های هندهلد و استقرار شبکه Wireless انجام می‌شد.
شاید اهمیت این مسئله اکنون به دلیل دسترسی همگانی به تلفن هوشمند و تکنولوژی Wi-Fi و اجرای تمامی سیستم‌های مکانیزه انبار به‌صورت در لحظه، محسوس نباشد؛ اما اجرای یک پروژه در انبار یک صنعت مطرح در آن مقطع برای اولین‌بار و مکانیزاسیون تمامی فرآیندها، بسیار بااهمیت بود.
یکی دیگر از صنایعی که در آن مقطع به‌ویژه در قسمت فروش در حال مکانیزه‌کردن فرآیندهای میدانی خود بود، شرکت‌های پخش بودند. باتوجه‌به فقدان تلفن‌های هوشمند یا تبلت‌ها، استفاده از دستگاه‌هایPDA نقش پررنگ‌تری داشت. در آن زمان، صنعت فروشگاهی به شکل کنونی گستردگی نداشت و فقط فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند رفاه و شهروند مجهز به صندوق فروشگاهی بودند و فرآیندهای مکانیزه در سطح انبار و... چندان وجود نداشت.
از انگیزه و داستان تاسیس شرکت سیناپ برای ما بگویید.
در واقع یکی از عوامل اصلی در تاسیس شرکت سیناپ، تجارب عملیاتی و شناخت لازم از نیازهای کسب‌وکارهای داخلی و انطباق آن با تکنولوژی‌ها و محصولات به‌روز کمپانی‌های خارجی بود که طی بیش از یک دهه فعالیت متمرکز در صنایع مختلف به دست آورده بودم.
در آن زمان، خلأ وجود یک شرکت را که صرفا تمرکز آن روی نرم‌افزار یا سخت‌افزار نباشد احساس کردم و گردآوری و تلفیق تمام تجارب در حوزه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و دانش و تجارب اجرایی موجب شد تا «سیناپ» با نگاه متمایزی وارد بازار شود.
یکی دیگر از انگیزه‌های اصلی ما ایجاد نگاه متفاوت به بازار و خارج‌شدن از یک نگاه صرفا تجاری بود. استراتژی و دیدگاه ما این است که به جای تجارت با مشتریان، شریک تجاری آنها باشیم.
اهمیت ایجاد بستر پاسخگویی به مشتریان از دیگر ماموریت‌های شکل‌گیری سیناپ بود. بحث پراهمیت خدمات پس‌ازفروش که ابتدا تلاش داشتیم به‌گونه‌ای کاملا متفاوت و مشتری‌مدارانه این سرویس را در اختیار بازار قرار دهیم.
باوجوداینکه در سیناپ دو بخش ارائه تجهیزات و مواد مصرفی را داشتیم، همواره تمرکز بر ارائه راهکارهای موثر را حفظ کردیم تا اینکه سیناپ به‌واسطه همکاری با مجموعه‌های بزرگ در صنایع: خرده‌فروشی، پخش، تولیدی و با اخذ نمایندگی‌های متعدد از برندهای معتبر جهانی و کسب رضایت مشتریان با ارائه خدمات پس‌ازفروش ویژه؛ از مسیر اجرای پروژه‌های نرم‌افزاری بیرون آمد و به‌درستی براساس استانداردهای شرکت‌های فعال در این زمینه در دنیا، با ایجاد ارتباط موثر با شرکت‌های توسعه‌دهنده نرم‌افزاری داخلی همچنان به‌عنوان یک شرکت Solution provider به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
نقش سیستم‌های بارکد و RFID در صنعت خرده‌فروشی چیست؟
با نگاه به گذشته متوجه خواهیم شد که نقش سیستم‌های بارکد و RFID از صنعت خرده‌فروشی بسیار حائز اهمیت شد.
به دلیل نیاز و تعامل روزانه جامعه با صنعت خرده‌فروشی، این صنعت با ترافیک بالایی از فرآیندها به‌صورت روزانه و لحظه‌ای مواجه است و همین امر موجب اهمیت بالای سرعت و دقت در این صنعت شده است.
رسالت سیستم‌های شناسایی خودکار مبتنی بر بارکد و RFID، حذف نیروی انسانی، کاهش ضریب خطا، افزایش سرعت و دقت است.
در یک مثال ساده اگر اکنون فردی اقدام به تاسیس فروشگاهی کند، در ابتدا به ایجاد زیرساخت‌های اساسی توجه خواهد داشت که آن یک سیستم فروش است و نه صرفا یک صندوق فروشگاهی؛ مثلا یک لپ‌تاپ، نرم‌افزار و یک بارکدخوان تامین می‌کند تا فعالیت فروش خود را با تکنولوژی و فارغ از دخالت نیروی انسانی انجام دهد.
اساس نیاز به سیستم‌های بارکد و RFID در این حوزه از زمان گسترش فروشگاه‌های زنجیره‌ای شکل گرفت. نیاز به بررسی موجودی فروشگاه، موجودی شلف‌ها، تغییر و به‌روزرسانی قیمت‌ها، مدیریت انبارهای خارج از فروشگاه و... موجب شد تا شاهد استفاده بیشتر از موبایل کامپیوتر، موبایل پرینتر و نرم‌افزارهای مرتبط با آنها در صنعت ریتیل باشیم.
این مسئله موجب پوست‌اندازی در صنعت ریتیل و پررنگ‌شدن نقش بارکد و RFID در ایران شد.
بخش دیگری که از دلایل پررنگ‌شدن سیستم‌های AIDC در صنعت خرده‌فروشی شد، رشد فعالیت صنعتe-commerce و سیستم تحویل در محل (Delivery) است. شکل‌گیری پلتفرم‌هایی مانند اسنپ‌مارکت و اسنپ‌فود که خدمات آنلاین به مشتریان ارائه می‌دهند از آن جمله است. سیستمی که بتواند این فرآیندهای پیچیده را مدیریت کند، سیستم‌های مدیریت مکانیزه جمع‌آوری و مدیریت اطلاعات بر مبنای تکنولوژی بارکد و RFID است.
از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که در سال‌های فعالیت خود در این صنعت داشته‌اید برای ما بگویید. در مسیر رشد چه مواردی چالش‌های جدی این صنعت محسوب می‌شوند؟
مسائل اقتصادی بزرگ‌ترین چالشی است که در طول سال‌های فعالیت‌مان و به‌خصوص در مدت اخیر داشتیم.
از حدود سال 90 که سیناپ فعالیت خود را آغاز کرد، موضوعات مربوط به تشدید تحریم‌ها، افزایش نرخ ارز و فراز و نشیب‌های اقتصادی همواره از چالش‌های اساسی بوده که اکنون شاهد وخیم‌تر شدن وضعیت آن هستیم.
دغدغه عدم ثبات نرخ ارز که اکنون شاهد آن هستیم مسئله بسیار جدی‌تری نسبت‌به افزایش نرخ ارز است و مجموعه‌ها را بیش‌ازپیش دچار مشکل می‌کند. این بی‌ثباتی موجب عدم امکان پیش‌بینی نرخ ارز و پیرو آن عدم امکان برنامه‌ریزی‌های سازمانی و مالی برای تامین، عرضه و سایر برنامه‌ها می‌شود.
نکته تأسف‌بار این است که مجموعه‌ها به‌جای پرداختن به کسب‌وکار و ارتقای سطح کیفی فعالیت‌های خود مجبور به صرف زمان و هزینه جهت حل این شکل مسائل و چالش‌ها شده‌اند.
روزانه به‌جای برگزاری جلسات بررسی تکنولوژی‌های جدید و چالش‌های بهبود تجربه مشتری، بخش زیادی از زمان و انرژی را صرف این می‌کنیم که واردات خود را چگونه انجام دهیم یا ارز خود را به چه صورت تامین کنیم.
دغدغه شما در حوزه واردات محصول یا برندهای جدید چیست؟
علاوه بر مشکلاتی که به آنها اشاره کردم، باتوجه‌به سیاست‌گذاری بانک مرکزی در اواخر سال1401، شرکت‌های واردکننده سخت‌افزار و تجهیزات و حتی سایر شرکت‌های واردکننده در کشور به‌صورت جدی با تامین ارز مواجه شده‌اند.
اذعان دارم که طی 11سال فعالیت سیناپ، 6ماه اخیر بدترین برهه در طول دوران کاری من بوده است. باوجوداینکه در سال97 یک سکته کاری به دلیل افزایش بی‌سابقه نرخ ارز و سیاست‌های جدید دولت برای واردات داشتیم اما اکنون دچار چالش‌هایی در کار شده‌ایم که اصلا قابل‌قیاس با مشکلات گذشته نیست.
متاسفانه، اگر وضعیت فعلی ادامه‌دار باشد، بسیاری از مجموعه‌های فعال اقتصادی به بن‌بست خواهند رسید. مشکل تغییر قوانین و مقررات و اتخاذ سیاست‌های نامنطبق با نیاز بازار و کسب‌وکارها؛ وضعیت فعالیت بنگاه‌های اقتصادی را بیش‌ازپیش سخت‌تر کرده است.
مسئله تکراری تحریم‌های داخلی یکی دیگر از دغدغه‌های موجود بوده که مسئله جدی برای کسب‌وکارها ایجاد کرده است. تشریفات گمرکی پیچیده و زمان‌بر بوده و هزینه‌های زیادی در این قسمت متوجه شرکت‌های بازرگانی و حتی تولیدی است. در بسیاری از موارد، شرکت‌های خارجی بدون نیاز به حمایت سیستم‌های بانکی و ایجاد LC ، برای تامین کالا به ما اعتماد می‌کنند ولی به دلیل قوانین و مقررات داخلی این اعتبارات نیز از بین می‌روند و قابل‌استفاده نیستند.
نیازسنجی بازار برای واردات تجهیزات جدید چگونه انجام می‌شود؟
براساس R&D، محصولات و تکنولوژی‌های جدید دنیا را رصد می‌کنیم و پس از امکان‌سنجی و تخمین قابل‌ارائه بودن آنها در داخل کشور، واردات محصولات جدید در دستورکار قرار می‌گیرد. معمولا اضافه‌شدن یک محصول و برند جدید در سیناپ پروسه کوتاهی ندارد؛ البته دلیل آن پروسه‌های مختلفی جهت کنترل و ارزیابی این محصول از لحاظ کیفیت؛ مسائل پشتیبانی و فنی کمپانی عرضه‌کننده؛ تست‌های عملیاتی در لایه‌های مختلف ازسوی تیم فنی داخلی و مشتریان؛ چگونگی تامین و... است.
به نظر شما چند درصد از جامعه هدف‌تان از تجهیزات مبتنی بر بارکد و RFID استفاده می‌کنند؟
قطعا به دلیل شفاف نبودن اطلاعات بازار در ایران، بحث آمار و ارقام در آن دقیق نیست. ضمنا این آمار و ارقام براساس صنایع مختلف متفاوت است؛ به‌عنوان‌مثال در شرکت‌های پخش بدون تبلت و موبایل مدیریت فرآیندهای فروش امکان‌پذیر نیستند و در فروشگاه‌ها نیز زیرساخت‌های تجهیزات مکانیزه از نیازهای اساسی است یا در حوزه انبار اگر به‌صورت دقیق‌تر استفاده از تجهیزات مبتنی بر بارکد و RFID در انبار را در نظر بگیریم، شاید زیر 10درصد از مجموعه‌ها در حال استفاده از این تجهیزات هستند ولی اغلب آنها فرآیندهای موجود در انبار را به روش سنتی انجام می‌دهند.
مزیت رقابتی شرکت سیناپ نسبت به سایر فعالان این صنعت چیست؟
نگاه متفاوت سیناپ به بازار و مشتریان، از مزیت‌های مهم و رقابتی سیناپ است. تخصص و دقت در انتخاب محصول تاثیرگذار در بهبود فرآیندها و متناسب با نیاز بازار و مشتریان نکته کلیدی برای انتخاب سیناپ است؛ به‌طور مثال، انتخاب کارشناسی‌شده محصولاتی مانند موبایل کامپیوتر، لیبل پرینتر و موبایل پرینتر که در مجموعه‌هایی مانند «دیجی‌کالا»، فروشگاه‌های افق کوروش، اتکا، ویوان، هایپر فامیلی و... صورت گرفته، موجب شده تا پس از گذشت نزدیک به 10سال همچنان این تجهیزات در چرخه فعالیت‌های این شرکت‌ها فعال باشد و همچنان با دریافت خدمات گوناگون، همکاری خود را با سیناپ ادامه داده‌اند.
همان گونه که اشاره شد، از سایر ویژگی‌های مجموعه سیناپ، این است که هیچگاه نگاه ما به فضای کسب‌وکار، تجاری نبوده و صرفا به دنبال عرضه کالا به مشتریان نیستیم. در این سال‌ها همواره سعی داشته‌ایم تا مجموعه کالا، خدمات و راهکار را به مشتریان عرضه کنیم.
نکته دیگر، خدمات پس از فروش و تسلط سیناپ به موارد تکنیکال است. ما علاوه بر خدمات پس از فروش به موارد فنی در لایه‌های مختلف اهمیت می‌دهیم؛ به‌طور مثال، اگر در زمان خرید مشتری سؤالی در زمینه لایه‌های نرم‌افزاری داشته باشد، خودمان پاسخگوی آن هستیم.
همچنین نکته قابل‌توجه دیگر ارائه انواع محصولات مصرفی در این حوزه در سبد محصولات گسترده از برندهای برتر از جمله انواع لیبل، تگ و ریبون است که در کنار تجهیزات، تامین و عرضه آن را به شکل تخصصی در سیناپ انجام می‌دهیم.
از چشم‌انداز پنج سال آینده شرکت سیناپ و میزان توسعه این شرکت برای ما بگویید.
باتوجه‌به شرایط فعلی اقتصاد کشور، ترسیم چشم‌انداز 5ساله دشوار است. اما باید بگویم که قصد داریم تا در پنج سال آینده، به‌صورت تخصصی طیف کاملی از موضوعات مربوط به حوزه سیستم‌های شناسایی خودکار مبتنی بر بارکد و RFID را ارائه دهیم.
درحال‌حاضر بیشتر مجموعه‌های فعال در این صنعت، صرفا در یک بخش، مثلا فروشگاهی یا مواد مصرفی فعالیت دارند. ما به دنبال آن هستیم تا در پنج سال آینده، با الگوگیری از بزرگ‌ترین کمپانی‌های جهانی در این حوزه، به مجموعه‌ای تبدیل شویم تا کلیه نیازهای مشتری در مجموعه سیناپ به‌صورت حرفه‌ای برآورده شود.
