فروشگاه‌های هوشمند ۲۴ ساعته (24/7 Smart Stores) شکل تازه‌ای از خرده‌فروشی‌اند که با تکیه بر حسگر، دوربین و هوش مصنوعی همۀ ساعت‌های شبانه‌روز باز می‌مانند؛ پول را خودکار برمی‌دارند و عملاً صندوقدار ندارند. نتیجه؟ خرید بی‌صف برای مردم و کاهش چشمگیر دزدی برای فروشنده.
درون فروشگاه چه می‌گذرد؟
به‌محض ورود، درِ فروشگاه با کارت بانکی یا اپلیکیشن باز می‌شود. قفسه‌ها ترازو دارند؛ هر کالایی را که برمی‌دارید همان لحظه وزنش تغییر می‌کند و سیستم ثبت می‌کند چه چیزی برداشته شده است. بالای سرتان دوربین‌هایی با نرم‌افزار تشخیص تصویر فعال‌اند؛ اگر کالایی را برگردانید یا جای دیگری بگذارید، سیستم می‌فهمد. یک رایانۀ کوچک در خودِ فروشگاه داده‌ها را فوری پردازش می‌کند؛ حتی اگر اینترنت قطع شود، عملیات ادامه دارد. هنگام خروج، هوش مصنوعی جمع کل را حساب می‌کند و پول از کارت یا کیف پول دیجیتال‌تان کم می‌شود؛ نه صفی هست، نه صندوقی.
سود ملموس برای هر دو طرف
مشتری دیگر ساعت نمی‌شناسد؛ نیمه‌شب هم می‌تواند خرید کند و کمتر از دو دقیقه فروشگاه را ترک کند.
فروشنده با دوربین و قفسه هوشمند جلوی دزدی را می‌گیرد؛ آمار جهانی نشان می‌دهد در چنین فروشگاه‌هایی هدررفت (Shrinkage) به زیر سه دهم درصد می‌رسد، در حالی که سوپرمارکت سنتی معمولا یک تا دو درصد از فروشش را از دست می‌دهد.
موجودی هم همیشه دقیق است. وقتی نوشابه به چند عدد آخر رسید، سیستم هشدار می‌دهد تا سفارش تازه ثبت شود؛ قفسه خالی نمی‌ماند و سرمایه اضافی هم در انبار نمی‌خوابد.
نمونه واقعی در جهان
یکی از روشن‌ترین مثال‌ها فروشگاه‌های Amazon Go در آمریکا هستند. مشتری با اپلیکیشن آمازون وارد می‌شود، هرچه می‌خواهد برمی‌دارد و بی‌وقفه بیرون می‌رود؛ قبض خرید چند ثانیه بعد به گوشی‌اش می‌آید. آمازون گزارش کرده است که این مدل، فروش به ازای هر متر مربع را بیش از دو برابر یک فروشگاه هم‌اندازه ولی سنتی بالا برده و نرخ سرقت را به حد ناچیز رسانده است.
نمونه دیگر Smart Store در هلسینکی فنلاند است؛ یک سوپرمارکت کوچک بدون کارمند که در لابی ساختمان‌های اداری نصب می‌شود. ساکنان با کارت بانکی وارد می‌شوند، کالای موردنیازشان را برمی‌دارند و از در خارج می‌شوند. مدیر پروژه اعلام کرده میانگین زمان خرید از لحظه ورود تا خروج فقط نود ثانیه است و فروش شبانه (ساعت‌هایی که قبلا تعطیل بوده) نزدیک به سی درصد کل درآمد روزانه را تشکیل می‌دهد.
چالش‌ها و راه‌حل‌ها
راه‌اندازی چنین فروشگاهی ارزان نیست؛ دوربین‌ها، حسگرها و رایانه لبه‌ای سرمایه اولیه می‌خواهد. با این حال، بسیاری از شرکت‌ها مدل «قفسه به‌عنوان سرویس» ارائه می‌کنند: شما فضای کوچکی در خوابگاه یا دفتر در اختیار می‌گذارید، آنها تجهیزات را نصب می‌کنند و از هر فروش درصدی برمی‌دارند. مسئله حریم خصوصی نیز جدی است؛ به همین دلیل داده ویدئویی معمولاً رمزگذاری می‌شود و بیش از سه روز نگه داشته نمی‌شود تا سوءاستفاده‌ای رخ ندهد. برای سالمندان که شاید با تلفن هوشمند راحت نباشند، کیوسک لمسی با دکمه‌های بزرگ و راهنمای صوتی تعبیه می‌شود.
جمع‌بندی
فروشگاه هوشمند ۲۴/۷ یعنی خرید در هر ساعت، بدون صف و بدون صندوق، و در عوض فروشنده‌ای که زیان دزدی و خطای انبار را به حداقل می‌رساند. تجربه موفق Amazon Go و Smart Store فنلاند نشان می‌دهد این مدل نه خیال‌پردازی، بلکه آینده‌ای است که همین امروز در حال گسترش است؛ آینده‌ای که به نفع مشتری و صاحب کسب‌وکار هر دو تمام می‌شود.
