گزارش بازدید از مراکز خرید لندن به روایت شاهرخ کشاورز

گزارش بازدید از مراکز خرید لندن به روایت شاهرخ کشاورز
گزارش بازدید از مراکز خرید لندن به روایت شاهرخ کشاورز

شاهرخ کشاورز مدیرمسئول ماهنامه تجارت طلایی و نماینده انجمن مراکز خرید خاورمیانه در ایاران در ادامه بازدیدهای خود از مراکز خرید شهرهای مختلف جهان این بار مراکز خرید برتر شهر لندن را معرفی می‌کند.در این گزارش، تجربه بازدید از مهمترین و شناختهشدهترین مراکز خرید، دپارتمان استورها و اوتلتهای لندن گردآوری شده است؛ از Harrods وSelfridges گرفته تا اوتلتهای مدرن و مراکز بازسازیشده تاریخی مانند نیروگاه باترسی. این بازدید نشان میدهد چگونه تجربه خرید، طراحی فضا، خدمات مشتری و جذابیتهای شهری در لندن به سطح جهانی ارتقایافته است.

 

مرکز خرید Harrods

Harrods، بزرگترین و شناختهشدهترین دپارتمان استور لوکس لندن، یکی از نمادهای خرید در جهان است. این فروشگاه عظیم با ۱,۱۰۰,۰۰۰ فوت مربع (حدود ۱۰۰,۰۰۰ مترمربع) فضای فروش، نه‌تنها عنوان بزرگترین فروشگاه اروپا را به خود اختصاص داده، بلکه در زمره بزرگترین فروشگاههای جهان نیز قرار میگیرد.

این فروشگاه در سال ۱۹۰۵ افتتاح شد و امروزه بیش از ۱۵ میلیون بازدیدکننده در سال دارد. موقعیت مکانی آن در نزدیکی کاخ باکینگهام و درست روبهروی شکارگاه سلطنتی هاید پارک، ارزش و جذابیت بیشتری به آن بخشیده است.

 

 

Harrods در مجموع ۸ طبقه دارد که به بخشهای مختلف از جمله پوشاک زنانه و مردانه، کودکان، لوازم خانه، محصولات زیبایی و بهداشتی، کالای خواب و... اختصاص‌داده‌شده است. همچنین، دهها رستوران بسیار لوکس در داخل مجموعه فعالیت دارند. نکته قابلتوجه این است که این فروشگاه دارای بخشهای VVIP ویژه مشتریان خاص همچون میلیاردرهای عرب، چینی، سلبریتیها و ورزشکاران مشهور است.

رنگ سبز به‌عنوان رنگ اصلی هویت بصری Harrods شناخته میشود؛ از شاپینگ‌بگها تا تابلوها و ساینهای فروشگاه همگی با همین رنگ طراحی شدهاند. Harrods با ارائه بیش از ۵,۰۰۰ برند، یکی از متنوعترین و کاملترین تجربههای خرید در جهان را فراهم میآورد. تنها در بخش زیبایی این فروشگاه، بیش از ۱۰۰ برند لوکس فعالیت میکنند. بسیاری از محصولات خاص و انحصاری نیز فقط در Harrods یافت میشوند.

 

 

مرکز خرید Selfridges

Selfridges یکی از نمادهای خردهفروشی لوکس لندن است. این فروشگاه که با نام Selfridges & Co شناخته میشود، در سال ۱۹۰۹ توسط Harry Gordon Selfridge تأسیس شد. ساختمان تاریخی آن در خیابان آکسفورد (شماره ۴۰۰) توسط دنیل برنهام طراحی و در ۱۵ مارس ۱۹۰۹ افتتاح شد. امروزه Selfridges به‌عنوان دومین فروشگاه بزرگ انگلیس پس از Harrods شناخته میشود.

این دپارتمان استور با طراحی خاص و ترکیب برندهای لوکس، تجربهای متفاوت از خرید را ارائه میدهد. طبقات Selfridges هرکدام کاربری مشخصی دارند:

طبقه منفی یک: لوازم منزل و کالای خواب

طبقه همکف: عطر، ادکلن و محصولات آرایشی و بهداشتی

طبقه اول: پوشاک، کیف و کفش مردانه

طبقات دوم و سوم: محصولات زنانه

طبقه چهارم: محصولات کودکان

یکی از ویژگیهای جالب Selfridges، ارائه محصولات خریداریشده در شاپینگ‌بگ اختصاصی فروشگاه است؛ حتی اگر از برندهای مختلف تهیه شده باشند. این امر باعث شده تا این بگها به نمادی از خرید لوکس در لندن تبدیل شوند.

 

 Harry Gordon Selfridge مبدع خردهفروشی نوین

 Selfridge با فلسفه «خرید برای لذت و نه صرفاً رفع نیاز» انقلاب بزرگی در تجربه خرید ایجاد کرد. او اولین کسی بود که اجازه داد مشتریان به محصولات دست بزنند و تجربهای تعاملی و لذتبخش داشته باشند. برای اولین‌بار، امکاناتی مانند رستوران، کتابخانه، اتاق موسیقی و نمایشگاههای سرگرمی برای جذب و نگه‌داشتن مشتریان در فروشگاه فراهم شد.

 

 

ابتکارات و دیدگاههای Selfridge

داستانسرایی برند: استفاده از ویترینهای بزرگ و نمایش محصولات به شکلی جذاب و داستانمحور.

دسترسی آسان به محصول: طراحی فضای فروشگاه و چیدمان محصولات به‌نحوی‌که مشتریان بتوانند راحتتر خرید کنند.

تمرکز بر مشتری: رفتار منصفانه و احترام به خواستههای مشتریان.

توجه به کارمندان: استفاده از نظرات کارمندان برای بهبود تجربه خرید.

گسترش دسترسی اجتماعی: فروش اقلام ارزان و لوکس زیر یک سقف برای جذب مشتریان از تمام طبقات اجتماعی.

آزادی زنان: ایجاد فضایی امن و محترمانه برای بانوان، شامل سرویس بهداشتی اختصاصی بانوان.

Selfridges نه‌تنها یک فروشگاه، بلکه تجربهای کامل از خرید، خلاقیت و نوآوری در صنعت خردهفروشی است که بیش از یک قرن است ارزش و فلسفه خود را حفظ کرده است.

 

مرکز خرید Westfield London

Westfield London بزرگترین مرکز خرید انگلیس است که در غرب شهر لندن قرار دارد. این پروژه عظیم توسط گروه جهانی Westfield، با دفتر اصلی در استرالیا، توسعه یافت و هزینهای معادل 1.6 میلیارد پوند در برداشت. زمینی که این مجموعه بر آن ساخته شد، پیشتر محل برگزاری نمایشگاههای محصولات فرانسوی - انگلیسی در سال ۱۹۰۸ بود. Westfield London در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۸ افتتاح شد و از همان ابتدا به‌عنوان بزرگترین مرکز خرید سرپوشیده پایتخت شناخته شد.

این مرکز خرید در ابتدا با ۱۵۰ هزار مترمربع مساحت فعالیت خود را آغاز کرد؛ اما با سرمایهگذاری و توسعههای گسترده، وسعت آن در مارس ۲۰۱۸ به ۲۴۰ هزار مترمربع رسید و عنوان بزرگترین مرکز خرید انگلیس و اروپا را از آن خود کرد.

امروز Westfield London میزبان حدود ۴۰۰ فروشگاه است؛ از برندهای زنجیرهای پرطرف‌دار مانند Zara، H&M و Primark گرفته تا بوتیکهای لوکس که در بخشی اختصاصی به نام The Village قرار دارند. در این بخش، برندهای سطح اول دنیا مانند Gucci، Louis Vuitton و Burberry حضور دارند و فضایی ویژه برای مشتریان لوکس پسند ایجاد شده است.

 

 

Westfield London در مجموع 2.6 میلیون فوت‌مربع مساحت و پنج‌طبقه دارد. فروشگاههای بزرگی همچون Next، Marks & Spencer و Vitreous از جمله بخشهای اصلی آن هستند. این مجموعه تنها به خردهفروشی محدود نمیشود؛ بلکه شامل سینما، رستورانها و فضاهای تفریحی متنوع نیز است.

لندن شهری است که صنعت سرگرمی و اسباببازی در آن جایگاه ویژهای دارد. رقابت برندهای فعال در این حوزه به حدی شدید است که فروشگاههایی با مساحت چند هزار مترمربع، تنها به عرضه اسباببازی و سرگرمی اختصاص یافتهاند. یکی از شاخصترین نمونهها، فروشگاه معروف Hamleys است که بازدید از آن تجربهای منحصربهفرد برای علاقهمندان به دنیای کودکان محسوب میشود. در طبقات مختلف این فروشگاه، انبوهی از اسباببازیها، بازیهای فکری و سرگرمیهای نوآورانه به نمایش گذاشته شده است؛ فضایی که نشان میدهد صنعت خردهفروشی ما چقدر از استانداردهای جهانی فاصله دارد.

اوتلت O2

در ادامه معرفی مراکز خرید لندن، به اوتلت معروف O2 London Outlet میرسیم. ورودی بخش تجاری این اوتلت با نورپردازی ویژه، موسیقی دلنشین و توپهای براق، جلوهای باشکوه و جذاب ایجاد کرده که تجربه بازدید را به‌یادماندنی میکند؛ چیزی که کمتر در اوتلتها انتظار میرود.

یکی از ویژگیهای بارز این اوتلت، طراحی زیرساختهای متحدالشکل و نصب شده در ارتفاع بالاست که فضایی یکپارچه و چشمنواز برای حرکت مشتریان فراهم آورده است. این مجموعه، درست کنار ایستگاه مترو واقع شده و شامل فروشگاهها، فضاهایی برای خوردن و نوشیدن و امکانات سرگرمی و تفریحی متنوع است.

 

 

چیدمان دقیق برندها در O2 London Outlet تجربهای جذاب و متنوع از خرید و تفریح را هم‌زمان برای بازدیدکنندگان فراهم میکند. این اوتلت به‌عنوان دومین اوتلت لندن در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸ افتتاح شد و از آن زمان به یکی از مقاصد محبوب خرید در پایتخت تبدیل شده است.

 

مرکز خرید Battersea Power Station

شاید باورش سخت باشد که این ساختمان در اصل یک نیروگاه برق است! Battersea Power Station، بنای عظیم و تاریخی لندن، در سال ۱۹۴۱ ساخته شد و به‌عنوان نیروگاه برق شهر فعالیت میکرد. این نیروگاه زغالسنگی، واقع در ساحل جنوبی رودخانه تایمز، در زمان فعالیت خود بخشی از برق کاخ باکینگهام و پارلمان لندن را تأمین میکرد. ساخت این نیروگاه توسط شرکت برق لندن (LPC) و با طراحی Leonard Pearce و تیم مهندسی CS Allot & Son انجام و به یکی از بزرگترین ساختمانهای آجری جهان تبدیل شد. جلوههای داخلی اصیل و معماری آرت دکو از ویژگیهای قابل‌توجه آن به شمار میرود. در دوران اوج خود، نیروگاه Battersea یکپنجم برق لندن را تأمین میکرد و پس از دههها متروکه بودن، اکنون به‌عنوان یکی از هیجانانگیزترین و نوآورانهترین مراکز خرید لندن به روی عموم باز است. همان ساختمانی که زمانی انرژی لازم برای خوردن، آشامیدن، خرید و تفریح مردم در شهر را تأمین میکرد، اکنون بستری را برای نسل جدید فراهم میکند تا همین کار را انجام دهند. پس از خاموش‌شدن نیروگاه، یک کنسرسیوم مالزیایی شامل SP Setia، Sime Darby Berhad و صندوق توسعه اجتماعی کارمندان، سرمایهگذاری کرده و با طراحی مجدد، آن را به یک مرکز خرید مدرن و چندمنظوره تبدیل کردند.

 

زمینهای اطراف نیروگاه نیز به یکی از لوکسترین فضاهای مسکونی و شهری لندن بدل شد. یکی از نکات جذاب این مرکز خرید، حفظ عناصر معماری اصلی ساختمان است؛ جرثقیلها، تیرآهنها، سقف و بسیاری از جزئیات صنعتی همچنان دستنخورده باقی‌مانده و با فضای مدرن تجاری ترکیب شدهاند. بخشهای مسکونی اطراف این مرکز خرید با حیاط مرکزی نیروگاه ارتباط دارند و همین حیاط، ورودیهای تجاری و مسیرهای دسترسی به فروشگاهها و طبقات مختلف را به شکلی چشمنواز متصل میکند. این پروژه نه‌تنها یک مرکز خرید بلکه یک موتور توسعه شهری است؛ منطقهای که پیشتر صنعتی و پرخطر بود، اکنون به یکی از بهترین و مدرنترین محلههای لندن تبدیل شده و مرکز خرید به‌عنوان قلب تپنده این محله عمل میکند. فضای تجاری فشن، بخشهای F&B، امکانات ورزشی و خدماتی در کنار نورپردازی مدرن و پلهبرقیهای جذاب، ترکیبی شگفتانگیز از فضای صنعتی قدیمی و طراحی مدرن ایجاد کرده و تجربه بازدیدکنندگان را به‌یادماندنی میکند. این مرکز خرید، با طراحی ترکیبی از عناصر مدرن و قدیمی، تجربهای منحصربه‌فرد و بصری چشمگیر ایجاد میکند. همچنین با ویژگیهای سازگار با محیط‌زیست؛ مانند جمع‌آوری آب باران، انرژی خورشیدی و روشنایی کم، تمرکز زیادی بر پایداری دارد. در این مرکز خرید، تاریخ و مدرنیته، تفریح و تجمل به طور هم‌زمان در اختیار بازدیدکنندگان قرار دارد و طیف گستردهای از گزینههای خرید، رستورانها، سرگرمی و امکانات رفاهی را ارائه میدهد، آن هم درحالی‌که معماری نمادین و پایدار خود را طی سالیان متمادی حفظ کرده است. این مکان دیدنی و نمادین که زمانی نمادی از قدرت صنعتی انگلیس بود، اکنون به‌عنوان یک قطب مدرن و پویا برای خرید، تفریح و زندگی لوکس بازسازی شده است. با موقعیت عالی، دسترسی آسان و طیف هیجانانگیزی از امکانات رفاهی، Battersea Power Station مکانی مناسب برای رونق بخشیدن به زندگی شهری محسوب میشود. اگر به دنبال یک مقصد خرید پرجنب‌وجوش یا یک روز تفریحی خوب باشید، مطمئناً اهدافتان را در این مرکز خرید جذاب لندن پیدا خواهید کرد. در سال ۲۰۲۲، اولین مرحله از بازسازی نیروگاه تکمیل و یک مرکز خرید مدرن در داخل این ساختمان تاریخی افتتاح شد. این مرکز ترکیبی از فروشگاههای لوکس، رستورانها و سایر امکانات رفاهی را در خود جای‌داده است. WilkinsonEyre، شرکت معماری مسئول تبدیل نیروگاه به یک پروژه چندمنظوره شامل فضاهای خردهفروشی، مسکونی و تجاری، در سال ۲۰۱۳ برای نظارت بر نوسازی و توسعه مجدد ساختمان منصوب شد. طراحی WilkinsonEyre بر حفظ ویژگیهای معماری اصلی نیروگاه، از جمله دودکشهای متمایز، در عین ایجاد فضای مدرن و کاربردی متمرکز بود. ادغام کاربریهای جدید شامل مغازهها، رستورانها، کافهها و فضاهای اداری در کنار واحدهای مسکونی انجام شد. این پروژه فضاهایی برای رویدادها و گردهماییها در نظر گرفت و نقش این سازه را به‌عنوان یک مرکز اجتماعی حیاتی برجسته کرد. طرح ضمن احترام به میراث تاریخی، عناصر مدرنی مانند بالابر Lift 109 با مناظر پانوراما را در اختیار بازدیدکنندگان قرار میدهد. WilkinsonEyre برای فضاهای مسکونی با طراحان داخلی مانند Michaelis Boyd همکاری کرد و در طرح جامع گستردهتر، Rafael Viñoly نیز به کار گرفته شد. بازسازی نیروگاه Battersea با مدیریت WilkinsonEyre، زندگی جدیدی به این بنای نمادین بخشیده و آن را به مقصدی جذاب با ترکیبی از سنت و مدرنیته تبدیل کرده است.

 

 

 

تاریخچه Battersea Power Station

1929: معمار برجسته Sir Giles Gilbert Scott به پروژه پیوست و دودکشها طراحی شد.

1935: تکمیل مرحله اول نیروگاه با دودکشهای غربی ۱۰۱ متری و برجهای شستوشوی ۵۱ متری.

1940: نیروگاه از بمباران آلمان نازی در جریان جنگ جهانی دوم در امان ماند و خلبانان نیروی هوایی انگلیس از دود سفید آن برای ناوبری استفاده کردند.

1944: شروع تولید برق و استفاده از گرمای اضافی برای گرمایش ۱۶۰۰ خانه.

1955: تکمیل دودکش چهارم و مرحله دوم نیروگاه.

1964: قطعی برق گسترده در لندن که راهاندازی شبکه BBC 2 را به تعویق انداخت.

1980: ثبت نیروگاه به‌عنوان اثر تاریخی سطح دوم.

1983: تعطیلی نیروگاه و پایان تولید برق.

2012: خرید توسط کنسرسیوم مالزیایی و آغاز توسعه مجدد سایت ۴۲ هکتاری اطراف نیروگاه.

2013: آغاز فروش اولین املاک و ثبت یکی از سریعترین فروشها در تاریخ با فروش ۷۵ درصد از ۸۶۵ خانه در ۴ روز.

2014: آغاز عملیات تعویض دودکش جنوب غربی و توسعه فازهای مسکونی پیشرو.

2017: تکمیل تونلسازی برای توسعه خط شمال و بازسازی کامل دودکشها.

2021: اولین ساکنان وارد نیروگاه شدند و پروژه توسعه خط شمال تکمیل شد.

2022: افتتاح رسمی مرکز خرید و بلوار برق در ۱۴ اکتبر و انتقال ساکنان به Prospect Place و Battersea Roof Gardens.

2023: افتتاح فروشگاههای جدید و حضور بیش از 11.2 میلیون بازدیدکننده، استقرار دفتر Apple و افتتاح سالن غذایی ۲۴,۰۰۰ فوت مربعی Arcade.

2025: تجهیز و بهرهبرداری فضای جدید نمایشگاهی، تفریحی و فرهنگی توسط NEON و آغاز برنامهریزی برای ساختمان جدید طراحی شده توسط Gehry Partners.

 

 

تبدیل Battersea Power Station به مقصدی مدرن

مرکز خرید Battersea Power Station تجربهای منحصربه‌فرد ارائه میدهد که در آن تاریخ و مدرنیته، خرید، تفریح و زندگی لوکس با هم تلفیق شدهاند. این مکان نه‌تنها یک مرکز خرید؛ بلکه نمادی از توسعه پایدار، نوآوری و باززندهسازی شهری است که هم تاریخ صنعتی لندن را حفظ کرده و هم تجربهای مدرن و جذاب برای بازدیدکنندگان فراهم میآورد.

 

 مرکز خرید Brent Cross

این مرکز خرید، اولین مرکز خرید مدرن لندن است که حدود ۴۹ سال پیش، یعنی در سال ۱۹۷۶ ساخته شد. جالب است که وقتی صحبت از نیم‌قرن پیش میکنیم، هنوز هم میتوان کیفیت و استاندارد بالای طراحی و اجرا را در آن مشاهده کرد.

از همان زمان، Brent Cross با چهار دپارتمان استور ۶,۰۰۰ مترمربعی، هایپرمارکت Waitrose، ۸۵,۰۰۰ مترمربع زیربنا و ۸,۰۰۰ پارکینگ افتتاح و به یک نمونه موفق در خارج از مرکز شهر تبدیل شد. این مرکز خرید دوطبقه، علی‌رغم گذشت نیم‌قرن، همچنان پررونق، پرمخاطب و موفق است؛ به‌طوری‌که در سال ۲۰۱۱ موفق شد ۱۶ میلیون بازدیدکننده جذب کند.

برندها و دپارتمان استورهای فعال در Brent Cross شامل John Lewis، Marks & Spencer و همچنین خردهفروشان محبوب فشن مانند Zara، Mango، Anthropologie، All Saints و Hugo Boss هستند. علاوه بر این، برندهای تکنولوژی و کالاهای ورزشی مانند Apple، Samsung، Timberland و Skechers نیز در این مرکز حضور دارند.

برای مقایسه، نیم‌قرن پیش در ایران تنها چند پاساژ محدود مانند پلاسکو، صفویه، بازار بزرگ فردوسی و شیخ صفی تبریز وجود داشت، درحالی‌که انگلیس چنین مراکز خرید استاندارد و حرفهایای را طراحی و ساخته بود. نکته مهم Brent Cross، کیفیت نگهداری، تعمیرات، تبلیغات و بازاریابی آن است؛ به‌گونه‌ای که حتی برای یک بازدیدکننده باورپذیر نیست این مرکز خرید بیش از چهار دهه قدمت داشته و هنوز به این حد موفق و جذاب باقی‌مانده است.

 

 

London Designer Outlet

London Designer Outlet که در جوار استادیوم مشهور Wembley واقع شده است؛ مشابه اوتلت O2، تنوع قابل‌توجهی از برندها را ارائه میدهد و با تخفیفات جذاب، بازدیدکنندگانی را جذب میکند که معمولاً منتظر چنین فرصتهایی هستند و با اعلام تخفیفها به‌سرعت به فروشگاهها هجوم میآورند. لندن در مجموع دارای سه اوتلت اصلی است، درست مانند چهار فرودگاه بینالمللی آن. London Designer تقریباً همان برندها و امکانات، سادگی، خدمتمحوری و تخفیف‌محوری سایر اوتلتها را دارد، اما نکتهای که این مجموعه را متمایز میکند، فضای خدماتی ویژه برای توریستها و مشتریان است. در این بخش، تمامی اطلاعات موردنیاز به چند زبان در اختیار بازدیدکنندگان قرار میگیرد و رسیدگی به شکایات، اعتراضات و سنجش میزان رضایت مشتریان در محیطی بسیار جذاب و با پذیرایی مناسب انجام میشود. بخش خدماتی با نام Guest Services، در یکی از بهترین لوکیشنهای اوتلت قرار گرفته است؛ فضایی فروشگاهی که از تمامی بخشها قابل‌مشاهده است و همانند بخش CIP فرودگاهها، مجهز و جذاب طراحی شده و هر مراجعهکنندهای را از همان ابتدای ورود تحت‌تأثیر قرار میدهد.

 

 

یکی دیگر از عوامل جذابیت این اوتلت، پیوستگی فضاهای مسکونی پرتراکم و متعدد به مجموعه است که پاخور و تعداد بازدیدکنندگان را تضمین میکند. علاوه بر این، اتصال مستقیم به استادیوم Wembley باعث افزایش تعداد مشتریان در روزهای برگزاری مسابقات ورزشی میشود و تجربه خرید را با هیجان و تنوع بیشتری همراه میسازد.

 

 

مرکز خرید Bentall

مرکز خرید Bentall در Kingston upon Thames یکی از قدیمیترین و شناختهشدهترین مقاصد خردهفروشی در لندن بزرگ است. این مرکز از زمان افتتاح در سال ۱۹۹۲ به‌عنوان قطب خرید غالب در جنوب غربی لندن فعالیت میکند و هنوز هم یکی از پررونقترین مراکز خرید این منطقه محسوب میشود. طرح Bentall با ۶۰۰,۰۰۰ فوت‌مربع مساحت و چهارطبقه، میزبان ۷۵ واحد خردهفروشی است که توسط فروشگاه Fenwick (که پیشتر با نام Bentalls شناخته میشد) و مجموعهای قدرتمند از برندهای مُد، سبک زندگی و برندهای تخصصی پشتیبانی میشوند. در سالهای اخیر، ارائه خدمات غذا و نوشیدنی به طور قابل‌توجهی گسترش‌یافته و ترکیبی متعادل از مستأجران ایجاد کرده است که هم مدت زمان حضور مشتریان را افزایش داده و هم بازدید مکرر از مرکز خرید را تقویت کرده است. Bentall سالانه پذیرای حدود ۱۳ میلیون بازدیدکننده است؛ این بازدیدکنندگان هم از جمعیت محلی حدود ۱۶۸,۰۰۰ نفری Kingston و هم از حوزه وسیعتر و ثروتمندتری که از سراسر Surrey و جنوب غربی لندن امتداد دارد، میآیند. موقعیت مکانی Kingston، تنها در فاصله ۱۰ مایلی از جنوب غربی مرکز لندن، ارتباط قوی و دسترسی مناسب به جمعیتی پرخرج و مشتاق خرید را فراهم میکند و همین امر موفقیت طولانیمدت این مرکز خرید را تضمین کرده است.

اخبار مشابه

رتبه: بد خوب
طراحی سایت: مهریاسان