گذري بر تحولات برند IBM
جايگاهي دست نيافتني در قلب تکنولوژي
در طول تاريخ شرکت هاي بزرگي درخشش موقتي داشتند اما دوام نداشتند و زود سقوط کردند. در اين بين يک نام بزرگ در عرصه تکنولوژي متفاوت تر از بقيه عمل کرده و متمايز شده است.
افسانه IBM
شرکت «ماشين هاي اداري بين المللي» يا IBM با نام مستعار «آبي بزرگ»، يک شرکت کامپيوتري چندمليتي است که مقر اصلي آن در نيويورک قرار دارد. IBM از معدود شرکت هايي با زمينه فعاليت فناوري ارتباطات است که بيش از 100 سال سابقه دارد و پيشينه آن به قرن 19 ميلادي بازمي گردد. کسب وکار فعلي IBM، طيف وسيعي از فعاليت ها را شامل مي شود. IBM با داشتن بيش از 377 هزار کارمند در 175 کشور دنيا و در اختيار داشتن 12 لابراتوار پيشرفته تحقيقاتي، به تنهايي بيش از هر شرکت تکنولوژيک ديگري، کارمند در اختيار دارد. کارمندان اين شرکت تا به حال موفق به کسب 5 جايزه نوبل، 4 جايزه تورينگ، 5 مدال ملي تکنولوژي و 5 مدال ملي علمي شده اند. تاسيس IBM به سال 1880 بازمي گردد؛ سالها پيش از پيدايش کامپيوترهاي الکترونيکي. IBM ابتدا يک شرکت هولدينگ به نام CTR بود که از 3 شرکت تشکيل مي شد. اين 3 شرکت به فعاليت مستقل تحت نام خود ادامه مي دادند تا اينکه بالاخره در سال 1933 با از بين رفتن ماهيت هولدينگ شرکت مادر، تمامي آنها در هم ادغام شدند. وقتي مشخص شد مديريت کسب وکار گسترده CTR کار آساني نيست، فليت، موسس اول اين برند از توماس واتسون، شخص دوم شرکت NCR کمک خواست. در سال 1914 واتسون به عنوان مدير ارشد و در سال 1915 به عنوان رئيس CTR برگزيده شد. واتسون با استفاده از تجربيات مديريتي خود در NCR، به سرعت مجموعه اي از تاکتيک هاي تجاري موثر را در CTR به اجرا گذاشت.
سياست هاي جديد
از جمله سياست هايي که واتسون با خود به CTR آورد، مي توان به توجه و تمرکز ويژه به مشتري اشاره کرد که بعدها به IBM به ارث رسيد و همچنان به عنوان يکي از سياست هاي اصلي اين شرکت اجرا مي شود. تغييرات واتسون در CTR به سرعت نتيجه داد؛ به طوري که درآمد شرکت در 4 سال ابتدايي مديريت او دوبرابر شد و اين برند توانست پاي خود را به اروپا، آفريقاي جنوبي، آسيا و استراليا باز کند.
در اين دوران واتسون نقشي اساسي در شکل گيري آنچه امروزه به نام «فرهنگ IBM» مي شناسيم، ايفا کرد. او در سال 1914 اولين کارمند معلول را به استخدام شرکت درآورد و اولين دپارتمان آموزش کارمندان را در سال 1916 شکل داد. شعار معروف «THINK» نيز توسط او در سال 1915 ابداع و به سرعت به بخشي از فرهنگ سازماني شرکت تبديل شد. واتسون که از نام CTR خوشش نمي آمد؛ بالاخره در سال 1924، نام شرکت را به International Business Machines و به اختصار IBM تغيير داد.
سال هاي ابتدايي
IBM بخش مهمي از فرهنگ سازماني امروز خود را مديون توسعه در ساله اي دهه 20 ميلادي است. در آن سالها، طرح هايي تشويقي براي کارمندان اجرا شد. IBM تا سال 1958 و فروش بخش «تجهيزات زمان» خود به شرکت سيمپلکس، به مدت 70 سال تجهيزات اندازه گيري زمان توليد مي کرد. هسته مهندسان مبتکر IBM که از جيمز برايس، کليرليک، فرد کارول و رويدن پيرس تشکيل مي شد، مجموعه اي از محصولات خلاقانه را براي شرکت توسعه مي دادند. در سال 1928، IBM کارت هاي پانچ 80 ستونه را که ظرفيت ذخيره اطلاعات در آنها دوبرابر افزايش يافته بود، معرفي کرد. اين کارت ها تا دهه 70 ميلادي به عنوان کارت استاندارد در صنعت محاسبات کامپيوتري مورد استفاده قرار مي گرفت.
رکود بزرگ
دهه 30 قرن بيستم با رکود بزرگ اقتصاد آمريکا همزمان بود. استراتژي واتسون براي مقابله با اين اتفاق نيز در نوع خود جالب به نظر مي رسيد.
او به جاي اجراي طرح هاي رياضتي و اخراج کارمندان، به استخدام کارکنان جديد، سرمايه گذاري روي افراد و تشويق آنها به نوآوري ادامه داد. واتسون در اين دوران، حتي دستمزد کارکنان IBM را افزايش داد. IBM همچنين در زمزه اولين شرکت هايي بود که کارمندان خود را بيمه عمر کرد و براي آنها مرخصي با حقوق در نظر گرفت.
پايان توماس
توماس جي واتسون، بنيانگذار و پدر معنوي IBM در سال 1956 در 82سالگي درگذشت و مقام مديريت ارشد اجرايي پس از واتسون به پسر بزرگش توماس واتسون جونيور رسيد. اين اولين تغيير رهبري در IBM، پس از گذشت بيش از 4 دهه محسوب مي شد. مديريت جديد شرکت در دهه 50 و 60 ميلادي با چالش هاي زيادي مواجه بود. IBM در بين 8 شرکت بزرگ کامپيوتري با اختلاف بزرگترين آنها محسوب مي شد؛ به طوري که 70 درصد کامپيوترهاي دنيا در سال 1964 ساخت اين شرکت بود.
سيستم 360 آي بي ام
برخلاف پيش بيني ها نه تنها رقباي IBM نتوانستند سهمي از بازار آن بربايند، بلکه با موفقيت System/360 اکثر آنها از بازار محو شدند.
IBM براي تکرار موفقيت سال هاي طلايي دهه 60 ميلادي، با چالش هاي زيادي مواجه بود. پس از سکته قلبي و بازنشستگي توماس جونيور، شرکت براي اولين بار طي 60 سال گذشته، از داشتن يک واتسون در رأس امور بي بهره بود. فرانک کري 25 ساله به عنوان مديرعامل جديد انتخاب شد.
تولد دوباره
در سال 1993، IBM با استخدام لوييس گرستنر، براي اولين بار در تاريخ خود مسند رياست شرکت را به شخصي خارج از شرکت سپرد. اولويت گرستنر، ثبات بخشيدن به شرکت بود. او تا سال 1994 بسياري از بخش هاي زيان ده شرکت را فروخت و تعداد کارکنان را به 220 هزار نفر تقليل داد. همين اقدامات باعث شد IBM سال 1994 دوباره به سودآوري برسد. از جمله تصميمات IBM در سال هاي دهه 90 ميلادي، برخورد محتاطانه با پديده جديد اينترنت بود. در آن سال ها هياهوي زيادي پيرامون اينترنت ايجاد شده بود و بسياري از کسب وکارها، آينده کاري خود را تنها در اين پديده نوظهور جستوجو مي کردند. در سايه اين درايت و تحولات، IBM که زماني تا مرز سقوط پيش رفته بود، حالا دوباره به يکي از بزرگترين شرکت هاي دنيا تبديل شده و عجيب نيست که نامش هر سال در بين برترين برندهاي دنيا ديده مي شود.
